Web2 zabrał nasze dane, web3 je ujawnił, kolejny internet musi zwrócić kontrolę użytkownikom | Opinia

Przez większość historii internetu myśleliśmy, że otrzymujemy nieszkodliwą ekonomię wygody: szybsze przeglądanie, inteligentniejsze rekomendacje, darmowe usługi subsydiowane przez nieprzejrzystą reklamę. To, co faktycznie otrzymaliśmy, to cicha zmiana władzy — od użytkowników do platform, od autonomii do eksploatacji, od zgody do nadzoru maskowanego jako wygoda.

Współczesny internet nie tylko gości nasze interakcje; studiuje nas. Każdy cyfrowy gest, każdy zakup, przewijanie, ping lokalizacji, wiadomość, pauza czy nocne wyszukiwanie zasila model behawioralny, w uczestnictwie którego nie dokonaliśmy znaczącego wyboru. Nasze dane osobowe stały się surowcem gospodarki nadzoru tak wszechobecnej, że teraz wie o nas rzeczy, których nigdy nie wypowiedzielibyśmy na głos.

Te spostrzeżenia nie są trywialne. Mapują preferencje polityczne, wnioskują orientację seksualną, przewidują problemy ze zdrowiem psychicznym, antycypują napięcia w związkach i modelują nasze wyzwalacze impulsów z niesamowitą precyzją. Największe platformy nie stały się potężne poprzez budowanie lepszego oprogramowania. Stały się potężne poprzez budowanie lepszych profili nas.

I gdzieś po drodze przestaliśmy to zauważać. Erozja sprawczości nie nadeszła z dramatycznym ogłoszeniem — nadeszła poprzez szturchnięcia, uprawnienia, pliki cookie i ustawienia domyślne, których nikt tak naprawdę nie rozumiał, ale każdy klikał „akceptuj".

Potem pojawiło się AI i dramatycznie pogorszyło problem.

AI nie zwróciło kontroli użytkownikom — uprzemysłowiło intymność

Systemy AI obiecują użyteczność, kreatywność i produktywność. Ale za przyjaznymi interfejsami czatu kryje się logika ekstraktywna bardziej wyrafinowana niż cokolwiek, czego kiedykolwiek próbował web2. Aby „uczyć się", te modele wymagają naszych zapytań, naszych rozmów, naszych wzorców pisania, naszych zdjęć, naszych sygnałów emocjonalnych, naszych frustracji, naszych tajemnic i naszych metadanych — wszystkiego.

Ludzie traktują systemy AI jak prywatne notatniki lub cyfrowych powierników. Niczym takim nie są. Największe firmy AI aktywnie zbierają, przechowują, analizują i trenują na tym samym materiale, który ludzie zakładają, że jest przejściowy i poufny.

Implikacje są głębokie. Po raz pierwszy w historii nie tylko korporacje, ale same systemy obliczeniowe uczą się naszych granic behawioralnych, podatności i preferencji. Jeśli web2 naruszył prywatność gromadząc nasze dane, AI narusza ją internalizując nasze wewnętrzne życie.

Internet dryfuje w kierunku ery, w której maszyny rozumieją nas nie dlatego, że powiedzieliśmy im, kim jesteśmy, ale dlatego, że daliśmy im wystarczająco dużo fragmentów, aby złożyć wersję nas dokładniejszą niż nasze własne postrzeganie siebie.

Web3 obiecywał suwerenność — potem przypadkowo zaprojektował całkowitą ekspozycję

Kryptowaluty wyłoniły się jako filozoficzny bunt przeciwko tej koncentracji władzy. Branża obiecała nam samodzielność: własność naszych aktywów, tożsamości i danych. Ale w praktyce pierwsza generacja systemów web3 popełniła inny błąd. Rozwiązując problem zaufania, wprowadzili radykalną przejrzystość do wszystkiego.

Blockchainy zamieniły ludzkie zachowanie w publiczne księgi. Przepływy portfeli, historie transakcji, grafy społeczne, nawyki finansowe — wszystko widoczne dla każdego, na zawsze. To stworzyło paradoks: sama technologia, która miała wzmocnić jednostki, ostatecznie stworzyła idealne środowisko do nadzoru. Firmy zajmujące się analizą łańcucha mogą dziś profilować użytkowników z granularnością, o której banki, rządy i reklamodawcy mogli tylko marzyć.

Web2 zabrał nasze dane. Web3 je ujawnił. Oba modele zmarginalizowały prawo użytkownika do wyboru. A jednak rozwiązaniem nie jest porzucenie decentralizacji — ale jej przeprojektowanie.

Następna era internetu

Główny problem łączący web2 i web3 jest zwodniczo prosty: użytkownicy nie kontrolują tego, co mogą zobaczyć inni. Istnieje zmiana, którą musimy wprowadzić w fundamenty następnego internetu — i budujemy dla tej zmiany w TEN Protocol. Zamiast selektywnie szyfrować adresy lub zaciemniać transakcje, TEN przenosi szyfrowanie na poziom protokołu. Wszystko — stan, magazyn, obliczenia, logika, interakcje użytkowników — jest szyfrowane end-to-end. Nie opakowane. Nie warstwowe. Wbudowane.

Ta zmiana strukturalna odblokowuje fundamentalnie inną przestrzeń projektową:

• Deweloperzy nie mogą wydobywać danych behawioralnych od użytkowników.
• Strony trzecie nie mogą śledzić, jak, kiedy ani dlaczego użytkownicy wchodzą w interakcje z aplikacjami.
• dApps nie mogą osadzać ukrytej telemetrii, analityki ani profilowania.
• Użytkownicy mogą wybierać, co chcą ujawnić, kiedy i komu.

Nazywamy to inteligentną przejrzystością: prywatność jako domyślny stan obliczeń, przejrzystość jako świadomy i sterowany przez użytkownika akt. W praktycznych terminach oznacza to:

• Możesz zweryfikować uprawnienia do usługi bez ujawniania swojej tożsamości.
• Możesz korzystać z DeFi bez ujawniania całej historii swojego portfela światu ani ryzyka stania się ofiarą front-runningu.
• Agenty AI mogą działać w łańcuchu bez ujawniania Twoich danych osobowych.
• dApps mogą weryfikować parametry bez nadmiernego zbierania lub przechowywania niepotrzebnych danych.

Deweloperzy zachowują pełną programowalność. Użytkownicy odzyskują sprawczość.

Ludzie nie próbują się ukryć. Próbują wybierać.

Jednym z najbardziej uporczywych nieporozumień dotyczących prywatności jest to, że ludzie chcą zniknąć. W rzeczywistości większość ludzi jest całkowicie skłonna do dzielenia się informacjami — gdy rozumieją, czym się dzielą, kto to otrzymuje i co otrzymują w zamian.

Prywatność to nie tajemnica. Prywatność to prawo do ujawniania się na własnych warunkach. Web2 usunął to prawo, zamieniając zgodę w bezsensowne kliknięcie. Web3 usunął je, czyniąc przejrzystość domyślną dla każdego działania. Następna generacja internetu musi przywrócić równowagę.

Nadchodząca dekada będzie definiowana przez powrót do czegoś, co nigdy nie powinno zostać utracone: kontroli jednostki nad własnymi danymi. Wchodzimy w kluczowy moment w ewolucji internetu. Sztuczna inteligencja rozwija się w niezwykłym tempie, infrastruktura blockchain dojrzewa poza swoimi eksperymentalnymi początkami, a nasze cyfrowe tożsamości teraz kształtują wszystko, od tego, jak przeprowadzamy transakcje, po to, jak jesteśmy rozumiani.

Jednak jeśli użytkownicy nie odzyskają sprawczości nad swoim cyfrowym śladem, internet będzie nadal dryfował w kierunku przyszłości, w której nasze zachowanie jest bardziej czytelne dla algorytmów niż dla nas samych. Zasada, która musi nas prowadzić naprzód, jest uderzająco prosta. Dane należą do osoby, która je wytwarza. Przejrzystość powinna być dobrowolnym aktem, a nie obowiązkowym warunkiem. Aplikacje powinny funkcjonować bez wścibstwa w prywatne życie swoich użytkowników. A prywatność nigdy nie powinna być funkcją premium zarezerwowaną dla osób obeznanych z technologią; powinna być cichą, zwyczajną normą świata cyfrowego.

Jeśli ostatnia dekada była definiowana przez platformy pochłaniające nasze informacje, następna będzie definiowana przez to, jak zdecydowanie je odbierzemy. Odpowiedzią nie jest namawianie ludzi do zaufania nowym instytucjom, ale budowanie systemów, które w ogóle nie wymagają zaufania. Gdy prywatność jest nieodłączna, a przejrzystość świadoma, użytkownicy w końcu — i jednoznacznie — odzyskują kontrolę.

Luka jest już widoczna w architekturze dzisiejszego internetu: prosimy blockchainy o zabezpieczenie wartości, ale zmuszamy użytkowników do dokonywania transakcji w szklanych pudełkach. Żaden poważny system finansowy, żadna znacząca warstwa koordynacji, nie może funkcjonować w ramach tej sprzeczności. Następna fala warstw podstawowych i wykonawczych wyłania się właśnie po to, aby rozwiązać to napięcie, nie obiecując tajemnicy, ale projektując wybór. Jeśli ta dekada należy do czegoś, to do systemów, które czynią prywatność cichym domyślnym i ujawniają tylko to, co musi być widoczne. Gdy przebudujemy internet na tych fundamentach, suwerenność użytkownika przestanie być aspiracją i stanie się normą operacyjną.